BURN-OUT
Soms is je Burn-out helemaal het echte probleem nietONTDEK HET dieperliggende PROBLEEM ONDER JE BURN-OUT
JE BURN-OUT alS INGANG NAAR HET ECHTE - dieperliggende - PROBLEEM
Burn-out betekent ‘opgebrand’ zijn en dat beschrijft heel goed hoe veel mensen met een burn-out zich voelen. De symptomen van een burn-out kunnen variëren en worden vaak gezien als een combinatie van fysieke, emotionele, en mentale uitputting. De GGZ definieert een burn-out als een uitputtingsreactie van lichaam en geest ten gevolge van werkstress. Echter is de burn-out zelden alleen het gevolg van overmatige werkbelasting of stress, hoewel dat wel een belangrijke trigger kan zijn. Het is eerder een symptoom van een dieperliggend probleem of meerdere onderliggende factoren.
Mentale, fysieke, emotionele en gedragsmatige symptomen burn-out
Uitputting, hoofdpijn, spijsverteringsproblemen spierpijn, slaapproblemen, prikkelbaarheid, angst en zorgen, somberheid, hulpeloosheid en hopeloosheid, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, cognitieve problemen: Denken aan werk in vrije tijd, Verminderde prestaties, Terugtrekking, Toegenomen gebruik van middelen, Slechte zelfzorg.
VEELGEHOORDE UITDRUKKINGEN BIJ BURN-OUT
Maandenlang kunnen mensen moe en uitgeput thuis zitten, of hun werk doen met het laatste beetje energie, wetende dat ze het niet lang meer 'volhouden’ en in een 'uitzichtloze' situatie (vast)zitten. Men is ‘op’, ‘kapot’ of ‘leeg’ of Iets laadt niet meer van binnen op'. Ook hebben veel mensen met een burn-out het gevoel ergens 'uit' te moeten komen of zijn ze op zoek naar de spirit om weer door te gaan. Andere mensen met een burn-out hebben het gevoel 'het maar niet op te kunnen lossen’ of 'komen maar niet ‘verder' of zien ‘geen licht aan het einde van de tunnel’.
VEEL OVEREENKOMSTEN BURN-OUT MAAR NOOIT HETZELFDE
Iedereen met een burn-out heeft zijn of haar eigen verhaal. Er zijn veel overeenkomsten (in symptomen), maar de absolute - dieperliggende - oorzaak van de burn-out is voor een ieder verschillend en dus echt individueel. Burn-out gaat voor de meeste mensen echter wel over het doen wat ze echt willen doen en het geloof en vertrouwen hebben dat dit ook kan en mag.
Voorbeeld Burn-Out
“IK BLIJF IN MIJN HOOFD ZITTEN”
Een man (45), werkend voor een groot bedrijf, zit al enkele maanden thuis met een burn-out, wachtend totdat het vanzelf over zou gaan en hij weer terug zou kunnen keren in zijn functie. Even thuiszitten, goed dingen op een rijtje zetten en dan weer op een maandag aan het werk. Dat was zijn enige doel. Weer terugkeren in dezelfde functie, in dezelfde omgeving met een nieuwe mindset. Hij was al een paar keer naar een psycholoog gegaan, maar hij bleef maar 'in zijn hoofd zitten' en 'zijn lichaam werkte maar niet mee'.
Kom je maar niet van je plek af of uit een bepaalde situatie? Ontdek waardoor.
ANDERE AANPAK VAN ZIJN PROBLEEM
Wanneer hij besluit om het probleem op een andere manier aan te pakken en in regressie gaat, komt hij in een leven als soldaat terecht, vlak voor een grote veldslag in Frankrijk. Als soldaat geeft hij om zijn medesoldaten en vindt hij het belangrijk dat er een eenheidsgevoel is en dat iedereen weet hoe belangrijk deze veldslag is, omdat zij in de minderheid zijn. De avond voor de veldslag, drinken veel van zijn medesoldaten erop los, alsof het hun laatste dag is. Hij probeert hen nog te waarschuwen en op te peppen, maar zijn medesoldaten hebben er geen geloof in dat het allemaal goedkomt. Sterker nog, ze vinden het vervelend dat hij hen probeert op andere gedachten te krijgen. Die nacht kan hij de slaap niet vatten en bleef hij maar in zijn hoofd malen. Hij had het gevoel dat hij iets kon veranderen, maar het had niet gebaat. Had mij meer zijn best moeten doen? Anders moeten reageren? De ochtend erna verschijnen de meeste soldaten niet nuchter en uitgerust om de strijd aan te gaan. Waar de soldaat bang voor was, gebeurt: de veldslag wordt verloren. Totale overmacht.
ANDERE ZIJN NIET MET MIJN LOT BEGAAN
Vlak voor zijn dood, terwijl hij uit zijn lichaam gaat en alle lichamen op het veld ziet liggen, neemt hij de overtuiging mee, dat anderen niet met zijn lot begaan zijn, dat andere mensen niet snappen waar het om gaat en dat anderen helpen, hen focussen, geen zin heeft, en zelfs voor nare reacties zorgt. Als medesoldaten niet willen en bereid zijn om te knokken, is alle hoop verloren. En toch bleven zijn gedachten maar denken of er niet iets was wat geholpen zou kunnen hebben om alles om te draaien. Hij kwam er echter niet uit. Het bleef in zijn hoofd zitten. En zijn lichaam bleef dood op de grond liggen (werkte niet meer mee), vol met boosheid wat zijn 'collega's' hem hadden aangedaan.
TEVEEL ENERGIE IN ANDERE MENSEN STOPPEN LEIDT TOT BURN-OUT
Hij beseft aan het einde van de regressie dat hij teveel energie in anderen stopte wat er niet uit kwam en dat hij zich meer op zichzelf en een kleiner kringetje mag storten. Ook zijn boosheid en irritatie richting zijn collega’s verminderde. Hij besefte dat hij in dit huidige leven wel een nieuwe keuze kon maken. Enkele maanden later heeft hij een nieuwe baan op een kleiner kantoor, waar wel gemotiveerde mensen werken die met elkaar begaan zijn en vindt hij het heerlijk om zijn talent ten volle te ontplooien. Ook kwam hij er, na de therapie, achter waarom hij nooit naar Frankrijk op vakantie wilde. Zijn vrouw wilde altijd al naar Frankrijk toe. Hij zei er nu wat makkelijk tegenover te staan en het wellicht een kans te geven.
Voorbeeld Burn-Out
IK MOET (blijven) WERKEN OOK AL HEB IK EEN BURN-OUT
Een vrouw van 50 jaar ziet er tegenop om nog te werken. Ze heeft altijd haar baan leuk gevonden, maar van de ene op de andere dag niet meer en het 'leuke' is nooit meer teruggekomen. Ze had een goede baan, vond het belangrijk dat ze werkte, omdat dit haar een bestaan in het leven gaf, ze vond het gezellig met haar collega's, maar ook de financiën had ze altijd belangrijk gevonden. Diep van binnen (“ergens”) wilde ze eigenlijk stoppen en voor haar man zorgen, maar thuiszitten gaf haar zo'n negatief gevoel, terwijl ze er toch echt naar verlangde. Volgens zichzelf had zij last van een burn-out. Nu probeerde zij zich op te peppen om weer 'zin' in haar werk te krijgen. Ze was ook bevoorrecht volgens haar vrienden, want veel mensen verloren hun baan en kwamen niet meer aan de bak. Haar man werkte met plezier als manager in een bedrijf en verdiende goed. Ze leiden een druk bestaan en moesten soms naar elkaar zoeken in de relatie. Ook in de relatie wringde het een beetje. Ze had het gevoel 'iets' niet goed te doen of te hebben gedaan.
THUISZITTEN BETEKENDE HET EINDE VAN HAAR HUWELIJK
Ze kwam in een vorig leven terecht als bediende van een telefooncentrale, waarbij zij mensen met elkaar verbond middels draadjes. Het was een fijn leven en ze was vrijgezel. Ze ging keurig naar haar werk en kwam keurig weer thuis. Ondertussen had ze gelachen met haar collega's en vond ze haar werk heerlijk om te doen. Totdat ze verliefd werd op een man. Het was liefde op het eerste gezicht. Ze trouwde met hem en kwam thuis te zitten. Kinderen kwamen er niet. Er was iets mis met haar, volgens de dokter. Het huwelijk werd saai en de man begon meer te werken en zij begon van alles te bedenken om het huis uit te kunnen. Haar man kreeg een affaire en zij bleef doodongelukkig thuis zitten, verslagen, totdat ze op haar 50ste overleed.
‘THUIS’ BLEEK ANGSTAANJAGEND TE ZIJN
De vrouw begreep dat 'thuis' zitten voor haar angstaanjagend was, omdat ze bang was dat er iets mis met haar zou zijn en er iets mis zou gaan tussen haar en haar man. Ze besefte dat zij altijd vrij is om te kiezen en dat het voor haar juist voelde om 'thuis te gaan zitten'. Dat ze boeken wilde lezen, leuke dingen doen. Ze besloot minder te gaan werken, van 5 naar 3 dagen. Haar werk ging ze weer als leuk zien. Samen met de collega's. Thuis had ze weer de durf om er iets moois van te maken ipv op de bank te zitten.
Voorbeeld Burn-Out
GEEN LICHT AAN HET EINDE VAN DE TUNNEL
Een jongeman van 28 jaar kwam afgepeigerd bij mij in de praktijk. De gedachte aan ‘werken’ en ‘werken voor een baas’ zorgde er al voor dat alle laatste energie uit zijn lichaam verdween. Zo moe was hij. Maar ja, hij moest wel op een dag weer aan het werk gaan en die gedachte maakte hem helemaal gek. Het zorgde er ook voor dat hij het liefst in zijn bed zou willen blijven liggen totdat de ‘burn-out’ over zou zijn.
HET LEVEN VAN EEN MIJNWERKER
Hij ging in regressie terug naar een vorig leven in Rusland. Hij was een jongeman van 14 jaar en was goed in leren. Hij droomde over universiteiten, boeken, leren, veel geld verdienen om aan zijn familie te geven, want hij zag aan zijn vader die iedere avond terug kwam, helemaal zwart van de kolenmijnen, dat hij het zwaar had. En daardoor deed hij nog extra zijn best op school.
Tot de dag dat zijn vader naar hem toekwam en vertelde dat er plek was in de mijn waar hij werkte. Hij was 16 jaar en zei dat hij dat niet wilde. Maar zijn moeder kwam erbij staan en ze begonnen allebei hem duidelijk te maken dat hij geld moest verdienen. Ze hadden geld nodig. Het was dus heel belangrijk. Bijna van levensbelang zoals het gebracht werd. En hij ging…
"IK MAG NIET OPGEVEN, IK MOET WERKEN."
Hij vond het helemaal niks en was elke avond moe. Altijd moe. Totdat hij een vriendin kreeg, waar hij naar uitkeek om die aan het einde van de dag te ontmoeten. Ze kregen een kind en daardoor werd geld nog belangrijker. De universiteit was passé. Dit was zijn leven geworden. Iedere avond kwam hij nog meer moe thuis dan de avond ervoor. En ook als hij ziek was, moest hij werken. Zo sleet hij zijn dagen en hij zag geen hoop meer. Hij was zo moe en keek uit naar het einde van de dag, hopende dat hij een keer heel lang zou kunnen uitslapen. Zich eindelijk weer energiek zou voelen en zin in het leven zou hebben. Maar die dag kwam niet en hij sleepte zichzelf voort.
Dan op een dag in de donkere kolenmijn merkt hij dat het niet goed gaat met hem. Hij heeft het gevoel dat hij doodgaat en loopt de mijn uit. Richting het licht. Bij het verlaten van de mijn zakt hij in elkaar en valt op de grond. Helemaal op. Geen energie meer om op te staan. Op dat moment kwamen de opzichters die boven hem stonden en hem uitscholden, belachelijk maakten en duidelijk maakten dat hij een slappeling was. Het kwam nog maar half binnen, want hij lag daar. Te wachten totdat zijn energie zou terugkomen. Maar dat gebeurde niet. Hij overleed op dat moment.
EINDELIJK ZICHZELF BEVRIJD UIT EEN DOODLOPENDE SITUATIE
De jongeman besefte dat dit precies het gevoel was wat hij nu had. Maar de gedachte aan de mijn zorgde er weer voor dat hij ‘dood’ was. Eigenlijk was hij ‘dood’, maar was hij continu bezig om te wachten totdat de energie vanzelf weer zou komen.
Hij begroef het lichaam, nam in zichzelf afscheid van zijn vrouw en kind, en vervolgde zijn weg naar het licht. In dat licht voelde hij een weldaad van liefde en energie door zijn lichaam golven. Zijn lichaam werd weer geactiveerd. In dat licht besefte hij dat hij keuzes heeft in dit leven en dat het belangrijk was om werk te doen wat hem plezier en energie bezorgde. Dat zou ook doorwerken op ‘zijn gezin’ later. Iets waar hij helemaal niet aan moest denken, tot nu. En ook dat hij van werk naar werk mocht gaan, wanneer hij weer verder wilde en dat dit altijd goed zou gaan. Want er was een kracht in het universum die ervoor zorgde dat hij altijd zijn weg zou vinden.
De sessie erna hoefden we niet verder aan het probleem te werken. Hij had in de weken na de sessie zo heerlijk uitgeslapen dat zijn geest en zijn gevoel tot rust waren gekomen. Ook kreeg hij nieuwe (positieve) gedachten over de toekomst. En ook had een oud collega van hem, zonder dat die wist van de burn-out, hem een baan aangeboden, omdat hij zo’n goede en intelligente collega was en er altijd niets dan positiefs over hem te melden was. Hij was zo opgewonden over al het nieuwe, dat de sessie er niet meer van kwam.
Factoren die bijdragen aan het krijgen van een Burn-Out
1. Persoonlijkheid en karaktereigenschappen:
Perfectionisme: Mensen met een sterke neiging naar perfectionisme hebben vaak moeite met het stellen van grenzen en het delegeren van taken. Ze kunnen ook moeite hebben met het accepteren van fouten, wat leidt tot hoge stressniveaus.
Type A-persoonlijkheid: Personen met een 'Type A'-persoonlijkheid zijn vaak competitief, ambitieus en hebben de neiging om over hun grenzen te gaan om doelen te bereiken.
Gebrek aan assertiviteit: Mensen die moeite hebben om hun grenzen aan te geven en "nee" te zeggen tegen extra verantwoordelijkheden of taken kunnen zichzelf overbelasten.
2. Onderliggende psychologische factoren:
Onverwerkte emoties: Onverwerkte emoties, zoals verdriet, woede, of angst, kunnen zich opstapelen en bijdragen aan chronische stress en uiteindelijk een burn-out.
Laag zelfbeeld: Een negatief zelfbeeld kan leiden tot gevoelens van onzekerheid, angst om te falen en de drang om altijd perfect te presteren.
Perfectionisme: Zoals eerder genoemd, kan perfectionisme diepgewortelde angsten en onzekerheden verbergen.
3. Werkomgeving en cultuur:
Hoge werkdruk: Een veeleisende werkomgeving met strakke deadlines, hoge verwachtingen en een gebrek aan middelen kan leiden tot chronische stress.
Gebrek aan autonomie: Het gevoel hebben geen controle te hebben over taken en beslissingen kan bijdragen aan gevoelens van machteloosheid en stress.
Onduidelijke rol: Wanneer taken en verantwoordelijkheden niet duidelijk zijn gedefinieerd, kan dit leiden tot verwarring en extra stress.
Slechte werk-privébalans: Een gebrek aan scheiding tussen werk en privéleven kan ervoor zorgen dat mensen nooit echt kunnen ontspannen en herstellen.
4. Levensgebeurtenissen:
Grote veranderingen: Belangrijke levensgebeurtenissen zoals verlies van een geliefde, scheiding, verhuizing of financiële problemen kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een burn-out.
Trauma uit het verleden: Onverwerkte traumatische ervaringen uit het verleden kunnen zich manifesteren als stress en burn-out in het heden.
5. Lichamelijke gezondheid:
Slaapproblemen: Chronische slapeloosheid, apneu of andere slaapstoornissen kunnen de energieniveaus en stemming beïnvloeden.
Slechte voeding en lichaamsbeweging: Een ongezonde levensstijl kan leiden tot een verminderde veerkracht tegen stress.